TİCARET HUKUKU

Ticaret hukuku, ticari faaliyetler ve ticari ilişkilerle ilgili hukuksaldır. Bu hukuk dalı, ticaretin güvenli ve düzenli bir şekilde ilerlemesini sağlayarak ekonomik hayatı şekillendiren kurallar bütünüdür. Ticaret hukuku, borçlar hukuku ve medeni hukukun ticarete özel alanlarla örtüşmesi halinde, ticari hayatın olaylarına göre özelleşmiştir.

Ticaret Hukukunun Kapsamı

Ticaret hukuku, geniş bir yelpazede düzenlemeler içermektedir. Genel olarak şu konular üzerinde yoğunlaşılır:

1. Ticari İşletme: Ticari hukuku, ticari işletme kavramı çevresinde şekillenir. Bir işletmenin ticari faaliyetleri, işletme sahibinin hakları ve sorumlulukları, birlikte çalıştığı kişiler çevresinde.
2. Şirketler Hukuku: Ticaret hukukunun önemli bir alt dalı ve anonim şirket, limited şirket gibi farklı şirket türlerinin kurulması, sınırları ve sona ermesiyle ilgili kurallar dahildir. Şirket ortakları, ödemeler ve ödeme sahipleri arasındaki ilişkileri ilgilendirir.
3. Ticari Sözleşmeler: Ticari hayatta kullanılan sözleşmeler (alım-satım, kira, bayilik, distribütörlük, franchising vb.) ticaret hukuku tarafından sunulan sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerin hükümleri, hakları bu hukuk kapsamındadır.
4. Kıymetli Evrak Hukuku: Poliçe, bono ve çek gibi değerli evraklarla ilgili düzenlemeler ticaret hukukunun kapsamındadır. Bu evraklar ticarette ödeme aracı olarak kullanılır ve üzerinde taşıdıkları hakların devri, ciro yönetimi gibi işlemler ticaret hukukuna göre yapılır.
5. Rekabet Hukuku: İşletmeler arasındaki rekabeti düzenleyen kuralları, rekabetin serbest ve adil şekilde işlenmesini sağlar. Haksız rekabet, tekelleşme ve piyasa değişiklikleri gibi konular bu hukuk kapsamında ele alınır.
6. Sigorta Hukuku: Sigorta sözleşmeleri ve sigorta şirketlerinin faaliyetlerinin kuralları ticaret kuralları dahildir.
7. Fikri Mülkiyet Hukuku: Markalar, patentler, ticari sırlar ve telif hakları ticari faaliyetlerde önemli bir yer tutar. Bu tür haklarının korunması ve kullanılmasıyla ilgili düzenlerin ticaret hukuku kapsamında yer alır.

Ticaret Hukukunun Temel İlkeleri

• Tacirlik İlkesi: Ticaret hukuku tacir sıfatına sahip kişiler için özel düzenlemeler içerir. Tacir, ticari işletmeyi işleten gerçek ya da tüzel kişidir. Tacirler, ticaret siciline kaydolmak ve belirli yükümlülükleri yerine getirmek zorundadırlar.
• Objektif İyi Niyet ve Dürüstlük Kuralı: Ticari hukuk, rekabet arasında dürüstlük ve iyi niyet esasına dayanır. Ticari işlemlerde dürüst davranma zorunluluğu önemlidir.
• Ticari Ekipler: Ticari hayatta yerleşmiş gelenek ve uygulamalarda ticaret kuralları önem taşır. Mahkemeler, bu tekâmülleri göz önüne alarak karar verebilir.

Ticaret Hukukunun Kaynakları

1. Türk Ticaret Kanunu (TTK): Türkiye’de ticaret hukukunun temel kaynağı Türk Ticaret Kanunu’dur. Bu kanun, ticari birimlerin düzeni, dağılımı ve sona ermesi düzenlenir.
2. Borçlar Kanunu: Ticari sözleşmelerin genel esasları Borçlar Kanunu’na dayanmaktadır. Ticaret hukuku, borçlar hukukuyla iç geçmiştir.
3. Ticaret Sicil Yönetmeliği: Ticari ürünler ve ticari ticaret sicil kayıtları düzenlenir.
4. Uluslararası Sözleşmeler: Uluslararası ticarette geçerli olan sözleşmeler ve kurallar (örneğin CISG, Viyana Satım Sözleşmesi) ticaret kuralları etkileri.

Ticaret Hukuku ile İlgili Bazı Önemli Kavramlar

• Ticaret Sicili: Ticaretle uğraşan ve imzalayan kayıt markasıyla alınan resmi bir sicildir. Şirketlerin değişmesi, birleşmesi, devri gibi işlemler bu sicile tescil edilir.
• Haksız Rekabet: Ticari hayatın adil işleyişinin devam etmesi için rekabetin dürüstçe yapılması gerekir. Haksız rekabet, diğer işletmeleri zarara uğratacak şekilde ticari faaliyet yürütülmektedir ve bu, ticaret hukuku tarafından yasaklanmıştır.
• Tacir Yardımcıları: Ticari işletmelerde çalışan ve tacire yardım eden kişiler, acente, ticari vekil gibi kişilerin ticaret hukuku kapsamına girer.

Ticaret hukuku, ekonominin damarı olan ticari faaliyetleri ve işletmeleri koruyan, düzenleyen önemli bir hukuksaldır. Özellikle planlamanın, ticari faaliyetlerin yapılması ve ticaretin sürdürülebilir bir şekilde odaklanması hayati bir öneme sahiptir.